27 maart 2013

Roodboek



Terwijl Marinus van der Lubbe na zijn arrestatie in de brandnacht van 27 februari 1933 maandenlang gevangen zit in afwachting van zijn proces, stichten zijn kameraden in Nederland en Frankrijk, onder wie Lo Lopes Cardozo, Greet van Amstel, André Prudhommeaux en Alphonse Barbé, het Internationaal Van der Lubbe Comité. In Nederland publiceren zij op 21 september 1933, wanneer in Leipzig het proces tegen Van der Lubbe en zijn communistische medebeklaagden begint, het Roodboek Van der Lubbe en de Rijksdagbrand. Dit Roodboek is hun antwoord op de grove leugens van het communistische Bruinboek, dat ruim een maand eerder met veel tamtam was verschenen en waarin Marinus als een halfgare idioot en naziprovocateur werd geportretteerd.

In het Roodboek worden het dagboek, dat Marinus had bijgehouden tijdens zijn voettocht door Oost-Europa en een aantal van zijn brieven afgedrukt, en ook veel ondertekende verklaringen van mensen die Marinus van nabij hadden meegemaakt of goed gekend. Dit alles werd gepubliceerd met de bedoeling de suggestie te weerleggen dat Marinus door fascistische denkbeelden besmet zou zijn geweest, zoals de communistische propagandamachine dat de wereld liet geloven. Ook had diezelfde propagandamachine erop gehamerd dat Van der Lubbe een dwaas was, door roemzucht en ijdelheid bezeten, geestelijk instabiel en gemakkelijk beïnvloedbaar, en daarbij ook nog homoseksueel en omkoopbaar, zoals door hoge nazileiders binnen de SA!
Lo Lopes Cardozo, in de vernietigingskampen 
van Hitler-Duitsland vergast.


De grove leugens in het Bruinboek, en in de communistische pers, worden in het Roodboek met bijtend sarcasme weerlegd. Maurits Dekker, Age van Agen, Lo Lopes Cardozo en Bernard Verduin zijn de schrijvers van het Roodboek. Zij behoren net zoals Marinus van der Lubbe tot de radencommunisten van de jaren dertig. Radencommunisten onderscheiden zich van de partijcommunisten doordat zij de autonome organisatie van de arbeiders in hun eigen vergaderingen voorstaan, buiten de partij en vakbond om. Anton Pannekoek en Herman Gorter zijn samen met Otto Rühle de theoretische grondleggers van het radencommunisme. Door de moedige inspanningen van het Van der Lubbe Comité in de jaren dertig weten wij nu wie Marinus van der Lubbe is en wat er rond de Rijksdagbrand is gebeurd.

Maurits Dekker

Dankzij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL) kan het Roodboek op internet worden geraadpleegd. De tekst klinkt tegenwoordig wat ouderwets, typisch uit de strijdbare jaren van 1930, toen men nog volop in de klassenstrijd geloofde, maar het reisdagboek van Marinus en de brieven van hem en zijn kameraden maken het geheel heel leesbaar. Door Kelder Uitgeverij te Utrecht is het Roodboek herdrukt en onder meer verkrijgbaar in het Fort van Sjakoo in Amsterdam.